Ο Ακάθιστος Ύμνος

Σήμερα, 37 ημέρες πριν από το Πάσχα, τελούνται οι Β΄ Χαιρετισμοί της Παναγίας.

Τι είναι όμως οι Χαιρετισμοί;

Οι Χαιρετισμοί (ή αλλιώς Ακάθιστος Ύμνος) είναι ένα μεγάλο και σπουδαίο ποίημα, γραμμένο τον 6ο αιώνα μ.Χ. (πρωτοβυζαντινή περίοδος) , που απευθύνεται στην Παναγία και της λέει επαίνους, ευχαριστίες και προσευχές.

Στους Χαιρετισμούς υπάρχουν σε ποιητική μορφή, με πανέμορφα λόγια, όλες οι βασικές διδασκαλίες της Ορθοδοξίας για το Χριστό, την ενανθρώπισή του, το ρόλο της Παναγίας για τη σωτηρία του ανθρώπου, την αγνότητα και την αγιότητά Της κ.λπ., αλλά και για τον αγώνα του ανθρώπου για ένωση με το Θεό και τη βοήθεια που ζητάει από το Χριστό και την Παναγία γι’ αυτό τον αγώνα.

Ποιητής των Χαιρετισμών είναι μάλλον ο άγιος Ρωμανός ο Μελωδός, ένας από τους μεγαλύτερους ελληνόγλωσσους ποιητές όλων των εποχών. Το ποίημα είναι μελοποιημένο (έχει μουσική) και ανήκει στο είδος κλασικής μουσικής του Βυζαντίου που λέγεται «κοντάκιο». Έχει 24 στροφές («οίκους»), που αρχίζουν, με τη σειρά, από τα 24 γράμματα της αλφαβήτου.

Τον 7ο αιώνα, όταν ο λαός της Κωνσταντινούπολης σώθηκε από την επίθεση των Αβάρων μετά από παρέμβαση της Παναγίας, όλοι έψαλλαν στην Αγία Σοφία τον Ακάθιστο Ύμνο όρθιοι (από εκεί και το όνομά του) και τότε μάλλον γράφτηκε το πασίγνωστο αρχικό τροπάριο «Τῇ Ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ».

Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια,

ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,

ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε·

ἀλλ' ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,

ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,

ἵνα κράζω σοί· Χαῖρε Νύμφη ἀνύμφευτε.

Μετάφραση:

Σε σένα, Θεοτόκε, την Υπέρμαχο Στρατηγό

εγώ η Πόλη Σου αποδίδω με ευγνωμοσύνη

την ένδοξη νίκη, επειδή λυτρώθηκα από τις

φοβερές συμφορές.

Αλλά Συ, επειδή έχεις ακατανίκητη δύναμη,

ελευθέρωσέ με από κάθε είδος κινδύνου, για να Σου φωνάζω δυνατά:

Χαίρε, Νύφη ανύμφευτε.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία ψάλλει τους Χαιρετισμούς κάθε Παρασκευή βράδυ,

τις πρώτες 5 εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. 

Για την ακρίβεια, κόβουμε τους Χαιρετισμούς σε 4 κομμάτια (λέγονται «4 στάσεις») 

και λέμε από ένα κάθε Παρασκευή, ενώ την 5η Παρασκευή λέγεται ολόκληρο το έργο.